Pathian hian
a thil siamte hi \hanglian theiin, hmalam pana hmasawn zel turin a siam a.
Mihringte mai b^kah ran leh ramsa te, thlai leh thing te, leilung leh luite
pawh hi siam kan nih a\angin mahni t^wkah hmalam panin kan \hang lian hret hret
vek zel a nih hi. He hmuh theih pawnlam \hanlenna mai ni lo, ringtu kan nihna
kawnga kan chhunglam nun \han dan leh hma kan sawn dan hi tun \uma kan zirho
tur chu a ni.
A. Hmasawn tura pawimawhte : Mizote’n damlo chanchin leh
dinhmun kan inzawh hian ‘a la ngai’ kan tih chuan a tlahniam hret hret tihna a
ni tlangpui \hin. Ringtu nunah pawh hian ngai kan awh reng mai leh dinhmun ngaia kan din reng mai
hi chuan hma kan sawn loh mai b^kah kan lo tawlhhnung hret hret tihna a ni ch^wk. A nih leh hmasawn tur chuan
engte nge kan tih t^k ang? Hmas^wn tur chuan tih tur tam tak a awm ang a, hlawm
lian deuh pathumah lo \hen ila:-
1.
Ch>t sawn: Kan sawi tawh angin damlo ngai
awh reng emaw, ringtu ngai awh reng emaw chuan hma a sawn lo tihna kan ti a,
chuti a nih chuan hmasawn tura tih tur pawimawh hmasa ber chu dinhmun ngaia din
reng loha ch>t sawn hi a ni awm e. Thilsiam tinreng, hmasawn thei chi leh
hmalam pan thei chi reng reng chuan hmalam pana hmasawn tur chuan ‘ch>t’ an
mamawh vek a ni; thingkung leh thlaite pawh kal sawnin vak zut zut lo mah sela,
muangchangin an \hang a, an che hret hret tih kan hriat hi. Ringtu kan nihna
kawngah hian kan nun hi a che em le? ‘Ka piangthar tawh’ tih pah hian lungmuang
deuhin kan \hu hahchawl der der mai em? Ringtu nun tiche a, ti\hang lian tura
tih tur tam tak awm zingah chuan \awng\ai leh bible chhiar thlahthlam loh a, Pathian
mite inpawlhonaa kal a, inkhawm thlahthlam lohte hi a pawimawh hmasaah kan dah thei awm e. Ringtu ni ve si \awng\ai
ngai mang lo, bible chhiar ngai lo leh inkhawmnaah pawh kal ngai lo nun chu a
che loin hma a sawn thei lo ang.
2.
Tum neih leh tihtur hriat: Hmasawn tura pawimawh em em chu
thil tum neih a, chumi tihhlawhtlinna at^na
tih tur dik tak hriat hi a ni. Kan Kristianna kawngah pawh hian tum fel
tak leh hmatiam kan neih a, chumi lam pana kan kal \hin chu a ngai a ni, hei
tak hi kan zirlai thupui ‘Tiam chin lam pana hmasawn’ tihin a tum pawh hi a ni
awm e. Mizo ringtu tam zawk hi ringtu nun lam aia vanram ngaih hla tuipui
zawktute kan ni a, he leia kan awm chhunga Pathianin kan tih tura a dah lam
ngaihtuah lo l>kin lei piah lam ram ngaihnaah kan pumpelh a, hei vang hian he leia ringtute tih turah
hian kan chiang ta lo ruai a, ringtu heti z^t leh kohhran heti z^t awm hian kan
tih tur ber Ama chanchin \ha puan hna aiin pawl ram chanchin \hate kan tuipui ta
z^wk a, ringlo mite aiin biakin ropui leh sound system \hate kan vei ta heh heh
\hin a ni mai lo maw? Kan tum, Krista chanchin\ha puan darh ah hian chiang ila,
chumi lam chu kan thil tih reng reng hian hawi se la, kan ringtu nun hian hma a sawn chak thei ang.
3.
Hnathawh: Hmasawn tura pawimawh leh em em
pakhat chu hnathawh hi a ni. Ringtute’n kan ringtu nun ti\hangliana tihmasawn
tura kan hnathawh pawimawh tak chu rawngbawlna kawng hrang hrang a kan inhman
hi a ni. Mi zawng zawng hi kohhran upa kan ni vek thei lo a, hruaitu kan ni vek
thei hek lo; amaherawhchu kan vai hian Pathianin rawngbawlna chanvo engemawchu
min pe vek a, a rawng kan bawlna at^n theihna engemaw min pe vek bawk a, he a
talent min p>k hi upbo mai loa tipung a, hmalam pantu nih hi ringtu kan
nihna kawnga kan mawhphurhna a ni.
B. Ringtute’n Pathian rawng kan
bawlna kawnga hma min sawntir thei lotu tlem lo tarlang ve leh ia:-
1.
Kal dan ngai : Ringtu nia rawng kan bawlna
kawngah hian ze nghet tak kan neih a ngai a; amaherawhchu chumi avang chuan kan
chin dan \hinte leh kan tih dan hluite kan sahuai thing vawn tlut tur tihna a
ni lo a ni. Pathian rawngbawlna kawngah pawh hmasawn tur chuan tih dan thar leh
chin dan tharte kan hman \angkai thiam ve zel a ngai a ni, chuti a nih loh
chuan hma kan sawn thei lo ang. Mizo \awng upa ah chuan ‘lungphur thleng tlang
hel’ an ti a, lungphur hi thleng tlangah hian a kal kual a kal kual a, hma lam
pan chuan a kal ve ngei; mahse a b^k han sawn leh chuan ngaihna a hre chuang lo
a, a ngai leh ngaiah a kual a kual mai a ni. Mizote’n Pathian rawng kan bawlna
kawngah pawh hian a ngaiah hian kan kual rei ta fu niin a lang, kan biakin
inkhawm dan phung te, kan Pathian fak dan thu ahte leh kan rawngbawlna kawng
hrang hrangah hian a b^k han sawn hret dan hi hria ila hei ai hian kan
rawngbawlna hian hma a sawn deuh thei awm e.
2.
Tum mumal awm lo: Hmasawnna at^na tum mumal neih a
pawimawhzia kan sawi tawh a, tum mumal kan neih loh vang hian kan rawngbawlna
hian hma a sawn chak thei lo \hin niin a lang. Kan kohhran hian rawngbawlnaah
kumin chhung hian eng nge kan tiam chin, eng nge kan tum tak tih hi kan
ngaihpawimawh ber a ni lo \hin a, kohhran chhung hun ruat vel leh Kristian
hunpui hrang hrang hman dan turte leh kum tawp krismas a ruai pui \heh dan tur
ringawtte kan rilrua lian ber a nih chuan Pathian rawng tak tak kan bawlna
kawngah hma kan sawn thei lo ang.
3.
Mihring mihrinna: Rawngbawlna kawnga hmasawn tur
chuan Pathian Thlarau hruaia kan awm a pawimawh a, mihring chakna rinchhan a,
mihring finna kan hmachhuan nasat lutuk chuan rawngbawlna nung neih a harin hma
a sawn hleihtheih \hin loh a ni.
C. Mizo Kristian-te’n Pathian rawng
kan bawlna kawng langsar deuh deuhte thlirin he’ng kawng hrang hrangah hian hma
kan sawn leh sawn loh mahni kan inch<t theihna atan han bih kual leh thuak
thuak ila
1.
Missionary chawmna kawngah : Ramtina kala thilsiam zawng zawngte
hnena chanchin\ha puang chhuak tura tirh kan ni tih kan hria a, hemi kawngah
hian ‘kal chhuak thei lote pawhin mawhphurhna lian tak kan nei’ tiin missionary
chawm lamah hian kohhran leh mimalte pawh kan \ang tlangin \hahnem kan ngai
viau a nih hi. Missionary kan tirh tam a, kan chawm tam ang hu hian thlaraubo
hi kan man tlemin ringlo mi Pathian ke bula hruai thlen hi kan ngah lo riau lo
maw? Ringlo mite zinga rawngbawl a harsatzia leh a fehchhuakate tan hnathawh
chak a harsatzia thu lam chu lo dah\hain kohhranhote’n missionary kan
tirhchhuah duhna rilru lam zawk hi han inbih ta ila, missionary kan tirh hian
ringlo mi Pathian hnena hruai duhna rilru a\angin nge kan kohhran member tih
tam a, kan pawl ram tih zauh duhna rilru a\angin kan tirh chuah tam \hin le? Pawl
ram dah chungnung hmasa loin thlaraubo hmangaihna tak tak nen missionary te hi
chawmin tirchhuak tam lehzual tai la tun ai hian hma kan sawn ngei lo ang maw?
2.
Inkhawm: Mizote Kristian kan nih tirh
a\anga vawiin thlenga kan Pathian biak inkhawm dan hi en ta ila hma chu kan
sawn ve hret hret na a, tunlai khawvel hmasawn rual leh tunlai \hangthar leh
kohhran lam ngaihsaklote hipna tur tawk hian hma kan sawn chak lo deuh niin a
lang em? Tunhma deuh kha chuan kohhran hian biakin chhunga khuang lakluh pawh
hi a remti ngai lo a, kohhran \henkhatin bul \anin an han la lut a, Pathian
biak inkhawm tinuamtu leh tiphurawmtu, midang hipa \angkai tak a lo ni reng mai
a, a hnu deuh a\ang chuan khuang chu Mizote Pathian biakna pawimawh ber a lo ni
chho ta a, tun thleng hian rimawi chhepchher dang nen han ti chiam mah ila
khuang chu kan la ban hleithei ta lo a nih hi. Hetiang deuh hian Pathian biakna
hmanraw pawimawh tak leh kan inkhawm boruak tinuam a, tidanglam dawrh thei tur,
kan ban phaka awm reng si, hman nachang kan hriat mai lohte hi a lo awm reng
em? A nih loh leh biakin ropui leh nalh tak tak kan sak lain biakina kal
ngaihsak reng reng lo leh kal chakna pawh nei reng renglo \hangthar an pung zel
si a, kan biakin inkhawm ringawtte hi a tawk tawh lo a ni mawi lo maw? A
mamawhtu tak takte thleng phak turin khawlai inkhawm emaw, in lama
intlawhchhuah programme te hi kan uar zawk a \ul a ni mai ang em? A mamawhtute
thleng phak leh hip thei tur inkhawm kan buatsaih theihna atan \an la ila.
3.
Thawhlawm: Thawhlawm hi kan ngaipawimawh hle
a, kan ngaipawimawh tur pawh a ni reng a, Pathianin sawma pakhat pek a
ngaihpawimawhzia hrechiangtu ringtute kan ni a, thawhlawm thawh turin a fuih
pawh kan infuih nasa a, a \an pawh kan \ang reng a ni. He thawhlawm kan thawh
dan kawngah hian kohhran leh biakin lama kan inzirtir kh^t dan zawng tak
leh kan sawi \hat vak ngam loh zawng takin a pek tam lam ni lo, a lakkhawm thianghlim
lamah hian Mizoram kohhran tamtakin hmasawnna
tur kan nei ngeiin a lang. Kohhran hian kut tling ngeia sum lakluh chauh hi
thawhlawmah pawmin, thawh tam tura kan inzirtir zat zet hian thianghlim taka
lakluh chauh Pathian hmaa rawn thawh turin inzirtir ve ila chuan kan rama
ngampa taka mi tamtakin an tih mek sualna tamtak hi a titlem ang a, kan
thawhlawm pawh a tlem ngei ang a; mahse a thianghlim dawn miau avangin Pathian
rawngbawlna kawngah tuna kan thawhlawm thianghlim lo tam tak kan chhekkhawm
reih ruih ai hian a thawhhlawk zawk ngei ang. Chu inzirtirna chu nei turin
kohhran hian pen khat chauh pawhin hma han sawn ngam ila aw.
4.
Zaipawl: Mizo Kristian-te hi zaipawl uar
tak mai kan ni a, vengtin leh kohhran tinah hian zaipawl engemawzat kan nei vek
a, a group ang te, a branch angte leh a bial ang te, chu aia la huam zau leh
deuh thleng chuan zaipawl hi kan nei \euh mai a, heti khawpa zaipawl uar hnam
leh zai nasa hnam ni si hi kan zaipawl avanga ringthar han sawi turte, kan
zaipawl avanga thlaraubo man han sawi turte hi an tam lo hlein a hriat a. Kan
zai chhanahte hian kan chian loh vang a ni thei ang em? Nge tihtakzetna kan
tlakchham vang zawk ni ang? Heti khawpa
a kumtluana zaipawl hla zir reng renga hmanhlel si hi khawvel hian zaipawl
thiam tak hnam ni hian min va hre lem si
lo em! ‘Fiamthuin an sawi \hin a, biakin hnuaiah zaipawl hla kan zir a, biakin
chungah kan rem a, kan duhtawk der mai’ an ti \hin. Kan ti ta sa sa a nih chuan
Pathian rawngbawlna leh a chibai bukna a ni tih hriain hei aia tihtakzet zawk
hian ti ta ila thlaraubo man kawngah leh rawngbawlna zau zawk nei tura khawvel
hnamdangte beng fah kawngah pawh hma kan sawn ngei ang.(Johana 4:24)
Rinna
kawngah eng dinhmunah pawh ding ila, kohhranah dinhmun pawimawh tak tak kan chelh emaw, chelh
lo emaw keimahni thlen chin a\ang \heuh hian Pathian rawng kan bawlna kawngah
hmasawn zel tura tum mumal tak nei chungin leh hma min sawntir thei lotute paih
thlain tiam chin lam panin i tlan ve ngat ngat ang u.
Enter your comment... post chhawn i phal loh chhan chu ka hre thiam ve lem lo a. Post chhawn phal la chu, tangkaipui chu an tam zawk ang maw le. A va uiawm ve aw....
ReplyDeleteTha lutuk e
ReplyDelete