Ih, ih.... englo

Vanglaini engtik chhuakah emawni khan Pu PL.Liandinga’n ‘V’ hman dan chungchanga a article ziah kha ka lo chhiar a, ngaihtuahna a tithui viauin ka hria; a hnu deuha rawn chhuzuitu pawh khan thil dangah chuan rawn hnial deuh mahse ‘V’ hman dan chungchangah chuan za ah zain Pu PL-a kha a thlawp thu a rawn ziak leh chiah bawk a. Kan mithiamte thu ziah han chhiar kha chuan keini a dik leh diklo hre hrang hleithei lo, ziah dik loh hlau reng renga buai thin te rilruah chuan ‘sual ngaihhnatthiamna leh lungmuanna min pe’ tih ang maiin min tilungmuang deuh huai thei nia.

Pu Pla khan, dik chiah lo mahse kan lo hman ngun tawh em vanga a dik zawk ai pawha a mawi tawh zawk thu leh ‘lova ni’ ti lo a ‘lo a ni’ tih luih talh chu a hahthlak thu leh kan tlin tak tak tawh loh tur thu lampang kha a rawn sawi a, a dik hmel viauin ka hria; Amaherawhchu

he ‘sual’ hi engchin nge kan pawm ang a, engchinah nge kan reh bun ang, tih hi ngaihtuah tham tak a awm a ni. Tawng hi chu thanglai a ni a, danglam reng thin a ni a, tihdik vek pawh hi a har thin reng a ni. Chutih laia a dik lo a ni tih kan hriat sa, a dik zawk pawh chiang taka kan hriat tho hman luih tlat an rawn sawimawi ta mai kha ngaihtuah tham fe chu a ni tho mai.

Ka nauin message pakhat min lo thawnah chuan, ‘a u, i lo haw dawn ami?’ tih hi a lo awm a. He thu ringawt pawh hi khel tham fe awm dawnin ka hre ta- Mizo tawng dik takin dah dawn ta ila, ‘Ka u, i lo haw dawn em ni?’ tih tur a nih hmel. Mahse Pu Pla tih dan takah khitia Mizo tawng dik mang loa min rawn thawn khian a ngainatawm riau a, ka nau nena kan inkungkaihna nen lam lam a suihnghetin a nia ka hriat. Khitia rawn ti  lo khian, ‘Ka u, i lo haw dawn em ni?’ rawn ti ta se, Mizo tawng dik tak a rawn hman chungchangah chuan ka fak viau ang a, mahse a message chuan ngaihno a bei ka ti bik hauh lo ang. He ‘ami’ han tih ringawt pawh hian dik chuang hauh lo hian ngainatawmna riau hi a nei ve tlat tawh pek a nih hi. ‘I lo haw dawn em ni?’ han tih te chu dik em em mahse, ka haw tak tak ang tih hlau leh mi hnarna tawngkam lam lam a ang dawn dawn tawh mai a, a tawngkam hi a vin ru riau hian a hriat tlat tawh. Chuti chung chuan kei chuan ka la hmang lui ta hram hram a, ‘lova ni’ ti loin ‘lo a ni’ tih fuk fu te hi ka hman duhdan a la ni reng a, miin ‘lova ni’ tih te, ‘ami’ tihte an han hman pawh hian ka sawisel lem lo a, a dik ka ti lemlo bawk a, chutihlaia kan mithiam Pu Pla te meuhin pawmzamna thu kan ti dawn nge a dik lo hman a pawi lohna thu angreng an rawn ziah takah chuan pawmpui ziktluak mang si lo, hnawl chuang mang si loin ka ‘ih ih..’ kual ta vel a nih hi.

Mihring hminga Ramchulloa, Tlawmloa tih ang chi ho pawh kan sawi naah chuan Chullova/Tlawmlova kan tih vek hi! An official name-ah he ‘V’ hi an dah tel em, an laiah hmingah a tel reng em tih phei chu ka hre lo a; amaherawhchu kan sawi tawh angin kan lo hman ngun tawh lutuk vanga a ngainatawm riauna leh a remchanna te avangin hetiang vek hian kan sawiin kan inko ta a nih hi. Hmanah Lengzem chanchinbuaa ‘Pu Editor’ tih huangah khan he kan ‘V’ chungchangah hian mi pakhatin rawtna a rawn nei tawh a, ‘sap ho leh hnamdang ho pawhin an hawrawpa inziak ang thlap thlap leh an thuziaka hawrawp awm ang ang hi lamkim vek loh changte, hawrawp awm miahlo lam tel tlat changte an nei ang hian he kan ‘V’ lam dan hi hmang ve ta mai ila, kan tawng hausakna a ni ve mai. Ramchulloa leh Rehloi te pawh a ziahnaah chuan a dik tak hian ziak ila, mahse khitianga kan ziah khian a sawia kan sawi chhuahnaah chuan a remchan dan angin ‘V ‘ hi lam tel ta zawk ila’ tih zawngin a rawn ziak a, ka pawm zawng tak a ni.

Kan mithiam hmasa JF.Laldailova(hei dailova ka ti!) kha he kan ‘V’ chungchangah hian a hmahruaitu a ni mai ang em aw ka ti. A hma lamin an lo hmang uar sa tawh reng em phei chu ka hre lo. Pu JF.Laldailova kha chuan he kan ‘V’ ang chi hlir hmang hian a ni thu a ziah thin ni(hetiang lo hian a ziak ngai lova ni). A thuziah eng atanga ziak kan ni bawk a, Pu PLa bawk hi sawi leh ta ila- ‘Deh loh sakei huai’ tih lehkhabu C.Lalnunchanga ziahah khan a ni ta in ka hria, Pu Pla hian JF.Laldailova a ngaihsan thu leh ilo vel a sawina ah khan, “ka ngaisang lutuk a, a style lak loh hram hi ka tum thin…… ani kha chuan ‘lova ni’ tih ang chi te hi a hmang thin a” tih ang hawi zawng deuh khan a lo sawi tawh a, tunah chuan ani ngei pawhin hetianga hman hi a lo pawmpui tak mai bakah hmang turin midangte min lo rawn ta chu a ni ta ber a, ih…, tawng hmasawnna ah kan ngai leh phawt zel mai dawn nge ni ang?

He kan ‘V’ chungchangah hi chuan mi pakhat rawtna ka rawn sawi, ‘ziah a telh loh, sawia telh’ hi tuna kan dinhmunah chuan kan tlin tlan ber tur leh dik ‘teuh’ ber tur niin ka hria. ‘Lo a ni’ tia kan ziah chuan i he loin ‘lova ni’ tihna  a ni tih hriain chutiang chuan lam ta thap thap mai ila kan lungrual tlang thei ber awm e(?)

He thil a nih lohna tura kan dah taimak em em lai hian thil pawimawh em em mai leh a loa thil buai vek thei, he chhinchhiahna (‘) hman chungchangah hi chuan kan taima lo leh em em thung a. He thil (‘) te hi kan hmanna tur ni awm takah te hian hmang loin thlukna te kan han dah buangbar ta daih thin a, eng kan hria ni maw? Nan tih hi na atan tihna atana kan hman hian kan thluk khamphei deuh riai a, a ziaha kan ziah hian thlukna kan han dah vei rawk thin a, a diklo hle a ni. Na atan tihna a ni a, a kara hawrawp engemawzat khi kan paih tak avangin na’n tiin hawrawp paihna (‘) hi kan hmang ngei ngei tur a ni- Ruahin min nan loh na’n nihliap kan khum thin. Ka han tihna ang chi ah pawh hian ka’n tia ziah tur a ni ang, hetiangin- Thingluang ka’n kan thauh thauh mai a, Artui ka’n kan sual hlauh chu le adt.

Tun laia a awm lohna tura kan dah nasat em em leh a awmna tura kan dah leh si loh chu ‘H’ hi a ni. He thil hi a awm lohna tur hmun hrang hrangah kan dah nasa lutuk a, sawi sen pawh a ni lo e. He paragraph-a sentence pahnih lek pawh hi kan tunlai thangthar thenkhat ho chuan ziak ta se, ‘tunlaia a awm LONA tura kan….. a awmna tura kan dah leh SILO chu…….. sawisen pawh a niH loH e’ tih ang velin an ziak maithei, kan uluk deuh chu a ngai hle. Hei bakah hian ‘leh’ tih zawh chiaha coma kan dah ta fo maite pawh hi eng grammar dan nge ni kan zawm hlawm ni, kei zawng hriatthiam har ka tih zawng tak a ni ta mai, ih, englo ka buai!