Ka thu leh hla thenkhat ka vawmkhawmna hmun a ni. I peih chuan chhiar ve ta che.

Tuesday 25 October 2011

PU KHUMA THLAHRANG-2



Mahni ruang ngei, kuang chhunga mu zan mai han hmuh chu thil nuam a ni hlek lo ang; A rapthlak tih tawngkam te pawh hi hmang ta hial i la thil awmlo lutuk a ni awm lo e. Chuvang a nia Pu Khuma, he leia a awm lai pawha thlarau khawvel nena inlaichin reng mai leh a dam lai pawha mitthi thlarau nena in hnimhnai awl lo pawhin menah a thlak theih miah loh.
Mi pangngai tana ngaihzama ngawihpui mai mai chi loh tur kha thil tam tak a lo tawngin a lo tawk a; Mahse a thian tha, ka pu te takngial pawh a lo hrilh ngai miahlo. Amahin a lo sepui ruah tuar tlawk tlawk mai chu a nia- ama ruang ngei a hmuh hma kha chuan!
Chumi zing a lo leng erawh chuan zep leh ih nei loin a thil tawn zawng zawng  chu a sawi chhuak ta vek a. Ka pu kapkar bela lo thu ve kei naupang pawh chu ‘a hlau ang’ tia min venthawn
pawh tul a ti ta lo a ni ngei ang.
A thil tawn chungchang a duh tawka ka pu a hrilh hnu chuan a haw chho a, kawtkai rualrem lai takah a han tluhlum ringawt mai a ni. Sawi tawh angin a thla hi a hrang viau a, a hun lai kha chuan tlangval  nula rim tura mahnia tlafal ngam pawh tumah an awm lo. Ama thla kan sawi hmain a thih dawn tuka a thilsawi pakhat, a hmasaa ka ziah telloh hi ka’n sawitir leh lawk ang e.
“Selinga ka pemthlak hnu lawk chuan a tuitling nei tui thei tak mai nuthlawi hi ka’n hre fuh nghal kau mai a, tifuh dawn hle pawhin ka inhria. Zanriah eikham hlim atangin, a, achang chuan tukthuan eikham hlim atang te hialin a nia ka birh tluk tluk mai ni. Chutia patlingin hna bera han neih takah chuan keiin a zu ka ngaina tulh tulh a, a neitu nu in keimah min ngaina telh telh thung a, tlang sawi pawh kan kai ve hat hman a ni; Mahse a puan hmawr pawh ka dek lo.
Chutia hun kan hman chhoh lai chuan kan nuthlawi-i chu a na ta tlat mai a, keipawhin zu ka nghei chu a ni ve mai bawk a. A khumbet deuh chawt a, laichin hnaivai an awmloh bakah tun hnaia hnimhnai deuh bertu ka nih avangin kan in enkawl chho chu a ni mai a. Ka nupui thi tur ka lo dawm hlum tawh a, kha’ng hun lai te ka’n ngaihtuah let chuan nuam ka ti chiah lo.
That lam aiin nat lam a pan ta telh telh mai a. Beiseina nen ka’n melh thin a, a bei tlen reng tawh mai si. Lo thi ta se a neitu chan min chantir ang em, tih mai mai te hi ka lo ngaihtuah leh veng veng thin a, nuam ti chiah lo mah i la ka inthiamlo chuang lo.
Tlai khat chu kan lo inbuaipui vel laiin kawmthlang putar a lo leng a, ka beisei loh tak tak thil min sawipui luam a, a haw hnu chuan ka in ngaihtuah nasa in mak ka ti hle. Kan pu sawi dan chuan  tuna damlo Buangpuii thla ai hi Zairum kawnah thingzai hoin zanah an hre thin a ni awm e. An tlangval laia thla ai koh chungchang a hriatte min hrilh nual a, a han sawi dan hmangah chuan chu thla ai chu ko turin min duh niin ka hria.
Khaw lian lo ta chu thu athang chak khawp mai. Buangpuii thla ai chungchang chu a tuk khaw pum titi a tling nghal a ni. Mi hrang hrangin an sawi a, thenkhatin a koh dang chungchang an hriat ang ang an sawi bawk a, ka lo hriat nialnual tawh hnu a ni hlawm. An han sawi dan leh an mitmengah chuan keimah chu ko turin min phut tlat hlawm lehnghal a. Thenkhat, ‘hmunphiah i keng ang a, chuti khati, tih leh tumah i be tur a ni lo a’ ti a hmaichhana min hrilh ta bawng bawng tawk te pawh an awm nawk mai. Ka rilru tak chuan tun laiah chutiang a awm pawh ka ring chiah lo.
Chumi zan chu kan buai zual ngei mai. A chang chuan thi ang der in a awm a, a mar te kan hmu lo a, thenawm nu thenkhat phei chu an tap rawih rawih hman hial a ni. Chutihlai chuan kawmthlang putar chuan min kheuh hrangin a thla chu ko ngei turin min ti ta a. Pipu chena an lo tih tawh thin hi chu hnualsuat mai tur a ni lo, te a ti nual bawk a. Rilru khingbai takin thla ai ko tur chuan thu ka’n ti tlu ti tih ta ngawt a.
Zinglam dar khat leh a chanve vel a ni ta awm e, thenrual thate leh vengchhung nula tlangvalin Buangpuii damlo menpuiia inchhunga an thut thap lai chuan a ruktein iptepuia chempui leh tu thawl akin Zairum kawn lamah tha ai ko tur chuan ka liam ta a ni. Thil phurawm tak zawng a ni lo.
Thla chu a vawm lu per lam ni tawh mahse a la eng viau tho a, kal pawh a harsa lem lo. Chingpiri-nu lo thizun leh kuih kuih thinte leh ka sir kawng kama engemawni kal ri ve sul sul reng te chu ngai pawimawha ngaimawh duhloin Zairum kawn, pawih hoin thing an zaina thinah chuan ka thleng phei a. An buk sakte pawh a lo ding sawi tlen a, anmahni erawh thla ai an hlauh avangin an riak ngam tawh lo a ni awm e.
Meizuk te siama ka thut chawlh vang vang lai chuan ka awmna vel chu rawn thim ta khuih khuih hian ka hria a, chunglam ka’n hawi nak chuan le- chhum dum chhah pui pui hian thla eng sen rum mai, sar zam in a kual raih chu chak tak tak hian a lo pel zut zut mai a. Reilo te ah thla eng pawh chu a thim ta vek a. Ai mitthlawn chu nep te.
Chutih lai tak chuan ka awmna piah mual letliam atang chuan hmeichhe na tuar, thlabar em em a te thawm hi ka hria a, chumi hnu a thawm lo awm leh chu ka hriat ngai a ni lo. Chu tak chu thla ai kan tih chu a ni ta ber awm e. Chu thil chu a ni mipa chu sawi loh pasaltha ka ni, inti nazawng pawhina an lo hmachhawn ngam loh thin ni. Zep nak emaw kei pawh chu ka hmulthi a ding sung sung mai.
Kan putar-a khan, ‘hlau anga i lan vaih chuan i ko thei lo ang’ a ti bawk si. Ka inti pachang lui a, thawm awm,na lam chu ka pan ta a ni. Thim chhah mup leh kawng mumal awmlo lehnghal ah chuan kal chak a har hle. Eng lah ka hmang ngam tawh si lo. Bawkvak ti tih mawng tawlh ti tihin hmun rualrem zet maiah ka lum thleng hlawl mai a.
Chutah ka tukhuma min rawn thawk khum lum ham ham hi ka han hre zui a, a rim lah chu a tui lem lo viau nlehnghal.’Tirawh Buangpui, i haw ang, helaia awm reng tur a ni lo e,’ ka’n ti ve thawr mai a. Min rawn chhanletna chu ka beisei loh lutuk thil a nih avangin ka inring hman eih lo. Thli a rawn thaw huk ni mai hian ka hria a, chutah min han elh thlu tawp mai a nih chu. Eh, pawh ka ti hmanlo.
Min buan let tawp tawp a, a thaw ri huam huam bawk a, a thaw rim chu tawrh har ka ti kher mai.. Thei leh thei loin, ‘Buangpui, duhtawk tawh rawh, haw a hun e’ ka’n ti leh hram a. Chutah ka iptepui chu a phih thla lawp a, thingkung velah chuan a pakai lawr ta a ni ang chu, a thawm chu ka hre reng mai. A chang leh thlipui tleh thawm ang mai hian a’n ri leh hum hum mai thin bawk a.
Ka hlauhna a reh ta deuh bawk a pangngai tak hian, ‘e Buangpui, i haw ang khai, thenawm khawveng te pawhin min lo nghakhlel tawh ang e’ ka ti ta a. Chutah mihring taksa innawk ang chiah, a tak hmuh tur awm si lo hian min rawn nawkin min rawn vel thar thar mai a. An sawi danin hetiang tha ai hian a kotute hlauh leh hlauh loh a hrethei vek thin an tia. Hemi tum pawh hian ka hlauh leh hlauh loh, ka tha khurh leh khurh loh te min rawn endik a ni awm ma nge, ka ti ta.
Chutah ka iptepui chu ka hmaah a rawn thehthla a, ah that pahin meizuk ka’n siam leh te te a, a thawm chu ka hre reng a, ka bula mihring dang awm ve ang chiaha ka ngaih tawh avangin ka thla a ngam tlat tawh a ni.
Kal ka rawt a, ani chu hmasaktirin ka chhawm chho ta bek bek a nih chu. Tun hnua ka ngaihtuah leh hian mak ka ti ta hle mai. Pipute lo sawi thin, ‘thla ai koh’ chu a takin ka tawng ve tlat a nih chu.
Ka hma ah chuan a thawm chho dap dap reng a, a chang leh kan chawlin tui te kan in a, kan titi bawrh bawrh a(a hun lai hian hetiang chiah hian ka ngai a, tui a in ve tak tak em, a tawng ri ve em, tih hi tun hnua ka ngaihtuah let leh hian ka hrechiang ngam ta lo. A hun lai kha chuan  khatiang chiah khan ka ngai hmiah mai a ni.).
Hlawhtling ngei dawnin ka inhria a, lawm pawh ka lawm ru hman viau; Mahse khaw luh dawn hnaih, mauhak mual kan thlen chuan a hel ta tlat mai a, ka hnung lamah tan  khawh in a te ruai ruai a,a rum kawk kawk thin bawk a. Helai vela kan thawm hi khuaa mite pawhin an lo hre pha vek tawh a ni. Thlem ti tih vau ti tih in ka’n bei ngial a, a tawlh hla zel a, engemaw chen chu ka umlet bawk a. A tawpah chuan chiang fe leh tanpui mamawh au ri tih hriat tak hian, ‘Lalramlian’ a’n ti kawih a, a thawm chu a reh ta hmiah a ni. Hetih lai vel tak hian Buangpuii chu in lamah a lo chatthla fel ve chiah bawk a.
Inchhung luh ka huphurhin ka hmai a uanglo kher mai; Mahse tuma’n min lo dem lem lo a, min fakder em em zawk a ni. A hnu zelah Buangpuii’n Lalramliana a tih chu ka zawngchhuak a, tleirawl tet atanga in ngaizawnga innei ta an lo ni a, engemaw thil hoteah intithiamlo in inhmangaih leh inthlahlel tawn reng chungin an lo inthen a ni awm e. Ramliana nen chuan kan inhmelhriat chho ta zel a, Seling daia taxi accident-a a thih hma zawng kha chuan”(Pu Khuma thlahrang part one).
Khi khi Pu Khuma’n a damchhunga a thiltawn a sawi pakhat chu a ni leh a. Tunah chuan ama tawn niloin a thih hnua miin amah an tawn dan an sawi leh ka hriat ve tlem tlem lo lawr leh lawk i la. Thimtham satliah ringawt pawh hlau mi leh ri hlekah pawh hawi deuh hra hra thin keini ang tan chuan a damlaia a thil tawn ngaihtuah khan a thih hnu hian engtin mah hrang zui miahlo mahse zanah a in bulah kan kal ngam chuang loang tih tur a nih laiin a’n hrang zui bawk nen a in lam hawia zun pawh kan ngam ta lo chu a ni ber.
A lumen zanah zanlai pelh fe, zinglam khawvar la hnaih chiah si lo, zai a zuai hun lai awm velah hian current a rawn thim thut mai a, thla mang lai a ni bawk nen a thim chhah tha hle awm e. Thenkhat han te deuh that thawm a awm a, chu chu an thian te niawm takin an lo nuih zui bawk a. Current pawh chu a rawn eng zui ve leh mai a; Mahse chuta an thil hmuh chuan an nuih a tiza lo tlang hle. An ruang kil mek, Pu Khuma ruang chu a lo bawkkhup daih mai a nih chu.
Tlema rual u deuh leh khawtlang hruaitute’n an han siamrem a, nula tlangval thlamuan tumin an huvang an chhuah a, hla te thlangin han zai leh mahse an zai tui thei tawh lo. Zan dang mitthi lumennaa a kil thim lai lai chuh thin te pawhin hemi thil thlen hnu hi chuan tlar hma an chuh rawk rawh mai.
A lumen zana thil thleng avang chuan rilruah engemaw tak a awm a, inriak inhmuh zawhloh mai pawh thil hlauhawm a nih avangin  arukin tlangval ho an in fuih a, tum dang zawng aiin inriak an tha a ni. An hlauh ruk angin Pu Khuma pawh chu a rawn hrang ta bik lo a, tui takin zan khatna chu an muhil hlawm a ni. A tukah chuan vengthlang nuthlawi pakhatin Pu Khuma na tuar rum thawm a hriat thu a sawi a; Mahse ani hi dawheh tia tlang hriat kha a ni ve a, tuma’n an awih sak lo.
A tuk zanriah ei hun lai vel chuan sarthli a tleh ri fur fur reng a, ruahsur tur ni si loin khawpui a ri kal rum rum bawk a. Upa thenkhat ngaih a tha thei hauh lo. Khua a thim a, lenglen hun awm velah chuan vengthlang lamah ar a rawn ai ta lawm lawm mai. Ui te lah chu Pu Khuma te in lam hawi kherin an u rawih rawih bawk a. Chumi karah chuan patling na tuar rum ri pawh hriat tur a awm leh zauh thin.. Sarthli lah chu a tleh nasa tulh tulh mai bawk si. Mahnia han vakchhuak ngam reng reng an awmlo. Khawhar lenpuitu pawh an tlem hle a ni.
Tlangval tlawmngaite chuan chaklo teh mahse an tihtur a nih miau avangin riak turin khawhar in chu an rawn pan khawm leh sap sap a, a mal mala kal ngam pawh awm loin a huho zelin an kal hlawm a ni.
Men lai reng pawh chuan ar chhiara ar te chu awm tha thei pawh an awm lo, zentu awm tih hriat tak hian thlabarin an chiap chel chul mai a ni. Hemi zan zet hi chu an muhil lo chiang hlawm hle awm e. Mutna an siam a, an han mu fel ta maw tih ah chuan Pu khuma ngei mai chuan a rawn bawh ta hlawm a nih chu! A taksa vawt thlur maia a han bawh kual vel chu chechang ngam reng reng an awm lo. An rum chuah chuah ringawt mai a ni.
A tukah chuan tlawm leh zah pawh dawn loin a tam zawk chu an in pu chhuak ta vek a. Tlema huaisen deuh leh tlawmngai zual tlemte bak an bang tawh lo. He’ng ho zingah hian tlangval tlawmngai leh fel tak Y.M.A Section Asst. Secy tlangval mawia pawh a tel ve a, a thil tawn chungchang a sawi hian hmawr i lo bawk teh ang.
“Pu Khuma thlahrang chungchang chuan vengchhung a chiah hneh tawh hle a, keipawhin ka hlau ve tho. Dik tak chuan hlau lo kan awm lo ang. Kan riah zan thumna turah phei chuan veng danga kan chhungte damlo ka tlawh avangin ka haw tlai bik hle a, light pawh an lo off vek tawh a ni. Eng an lo tih thim thap avang chuan zanin chu a che lo a nih hi, ka ti rilru a. Thlahrang che se zawng an ti thim ngam lek lo ang.; Mahse chumi avang ringawt chuan ka thlamuan phah chuang der lo. Kawngka chu nam hawn theihin an lo dah a, ka lut ta a. Pali panga vel bak kan riak tawh lo, an lo muhil vek tawh lehnghal. Thim zingah chuan ka mutna lam chu ka pan phei a, ka thil hmuh chuan min tiphu chiang kher mai. Ka mutna turah chuan kuang a lo inhung a nih chu!
Ka mutna bula mu ka thianpa chu ka’n sawi a, midang tih harh ka hlau bawk si. Chutih lai tak chuan kawngka nam hawn ri rak hi ka hria a, kawngka kha nam hawn theihin ka dah tawh miah si lo. Ka han hawi let chu Pu Khuma ngei mai chuan min lo nuih vur mai!
Ka thianpa chu ka kheuh a, ka’n sik vei thin. Chutah Pu Khuma chu rawn kun hnaiin ka beng bulah chuan, ‘ava mutui awm ve’ mia rawn ti lehnghal a, ka bing mup mup mai.
E’nge ka tih pawh ka hre mumal lo, ka’n in ngaihtuah fim chuan puanin ka lo in lukhup tlat tawh a. Ka mutbu ah chuan ka lo inthawlh a nih chu, ka mut bu, kuang chhunga inphah ah chuan!
Insawi deuh hluau hluau hian ka hria a, ngam leh ngam lo in ka puan chu ka’n keu dek dek a, chung lamah chuan arsi a lo pe tiarh a, pawnah min zawn chhuak tih ka hre ta mai. Ka mangang kher mai, engti tiha kuang chhungah te khan lo inthawlh nge maw ka nih le, ka thianpa bulah te khan lo inthawlh zawk awm, ka ti rum rum mai.
Engchen nge min zawn ka hre lo a, engemaw chen min zawn hnu chuan min nghat ta a. Rei fe che lo a ka mut vang vang hnu chuan ka huaisena sawm khawmin ka’n thu chhuak a, kan awmna hmun chu in ram chhe tawh tak niin ka hria, a thim ruih a, engmah chiangin a hmuh theih loh. Ka hma zawna Pu Khuma zing zun erawh chu ka hmu thei riai ruai a ni. Hlauhnain min rawn man leh ta- thlarau leh thlahrangte hian mi an tih nat theih ka ring ngai lo a,; Mahse hetiang hunah hi chuan rin leh rinloh lam a ni tlat lo.
Chutih lai tak chuan ka nghawngah hian kut vawt thlur maiin min rawn khawih thut mai a, ka te chhe nasa hle. Ka’n hawilet hram a, mi pakhat hmai dang var pup mai hian min lo melh kuau mai nia. A mit leh hnar vel atang te chuan tui a lo luang chhuak nguah nguah bawk a.(Lal Sipaia- Pu Khuma thlahrang part one).
Ka sir lamah thawm a lo awm a, ka’n en chian chuan hmana kan venga taxi driver, Seling daia chesual ta kha a ni tih ka hre thei a, a hmai, a tukhum leh a bek vel erawh a hek nasa hle thung. Ka inti huai lui a, ‘e’nge in duh’ ka’n ti tuarh a. Chutah a kil thim tham atang chuan thum bul hian ‘hetah’ a rawn ti chhuaih mai.
Pa lian tawk tak pakhat hian min rawn hui a, kal nge hlauhawm ang kal loh ka hre lo. Ka kal ta poh a. Chutah thli a rawn thaw vuk vuk a, ka vela thil awm te chu an bo ta duak a- Pu Khuma te, thlahrang dang te leh Kuang nen lam chuan”.
Khi thil Mawia’n  a tawn lai vel khian a khawhar in riahpui dang tlangval ho erawh chuan Mawia muhil rum nasa lutuk chu kaihthawh an lo tum ve mek a, ani lah a harh thei der si lo. Beidawngin an mutsan leh ta ngawt mai a ni.
Hetiang vel thil thleng avang hian a tukah chuan inriak tlangval ho chu an til tiak ta vek a ni. Mawia pawh chu a riak zui duh tawh bik lo; Mahse a thil tawn khan chhan a neih a ring tlat a, amah hi lo sawi zawmtir leh i la-
“Khatiang thil mak leh tihbaiawmzet ka tawng kha mak ka ti a, ka hlau hle bawk. Mahse chhan neiloin kha’ng thlahrang ho kha an inlar ka ring thei lo. Paliana’n ‘hetah’ a tih ri kha ka bengah hian a ri reng a, tanpui ngai aw ni tlatin ka hria”
Tichuan Mawia chuan a thian tha te leh hmelhriat police thenkhat punin a ruk deuh ti tihin a in ram hmuh kha an ngaih ven ta a. Engemaw chen an zawn hnu ah an hmuchhuak ta hlauh mai a, ti tawh mai ang a tawi zawngin.
Paliana’n ‘hetah’ a tihna lai tak chu an han hai ta ngei a, ruhro an lai chhuak a, a bulah chuan sahar hlui tawh zetah hian Sgt. Kunga tih leh a chhungte address eng eng emaw a lo inziak vek mai bawk a.
Chu thil a chhungte an han hmuhtir a, an han hriatchian chuan Kunga chu Mizoram buai lai khan Mizo sipaiah a tang ve a, vai sipai hoin khawzawlah an man a, chuta chin chu tuma’n a chanchin an hre zui ta lo a lo  ni.
Tichuan chu thlarau vakvai avang chuankan Pu Khuma te, Pu Zinga te leh mi dang engemaw zatin a hun hmain he hringnun zinkawng hi an lo mangtha ta a ni.
A ruhro an phawr a, an vui that leh hnu chuan thawm a nei zui ta lo. Pu Khuma leh Taxi driver ho te nen thlarau khawvelah an reh hlen ta a ni.





10 comments:

  1. "Ava mutui awm ve"...den ve khop mai, ka mur chuai2 mai alom. Ngaihnom thin hle mai

    ReplyDelete
  2. Hlauc hung chungin ka chhiarchhuak vek.., ka trim sung sung mai.. Zanin mut ka huphurh hleee mai..

    ReplyDelete
  3. huhwm angreg sia ka nui pah... a ngaihnawm khop mai

    ReplyDelete
  4. pu khuma chhunzawmna lo awm reng a, a ngaihnawm in a hlauhawm khop mai, thlahrang ah chuan pu khuma thlahrang hi a hlauhawm ber pawl ni in k hria

    ReplyDelete
  5. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  6. This comment has been removed by the author.

    ReplyDelete
  7. Ka rap lutuk...!!! Ngaihnawm khawp mai

    ReplyDelete
  8. A ziaktu phalna ngei a copy/paste ka va chak em, a ngaih nawm si a

    ReplyDelete

KRISMAS HLAWHTLING

Short Sermon te, Sermon te Christmas thuchah hrim hrim bakah ṭhalaite chuan Christmas a lo hnaih hian bonus kan dawng ṭhin. Zilhna leh fuihn...