KA NGAIHDAN

Mi dang nena kan ngaihdan a in an loh thinzia chu thuhran, hun leh hmun hranah chuan keimahni ngei ngaihdan te kha kan ngaihdan a lo ni ta lo in kan ngaihdan ni ngai miahlo te kha kan ngaidan  a lo ni leh ving veng thin. Heihi mi nikhualo zia ni pawhin ka hre law; Diktak chuan kan zavai mai hian duh thin duh ta lo-a te leh duh ngai loh duh ta-i te kan ni vek zawk awm e.

Vawikhat chu ‘facebook’ an tih teh fo ah hian kan inhnial a,(he hmuna inhnial vel hi nuam zu ti mauh pek i a) chu kan inhnialna thupui angreng chu ‘Pathian ngaihtuahna leh mihring ngaihtuahna a in ang/ ang lo’ tih vel a ni. Khami tum kha chuan bible thu tlawhchhanin kan han
bei deuh rap rap a, tuna ka’n ngaihtuah let leh hian bible thu tel miah lo, kan inhnial avang ringawt pawh khan (ngaihtuahna/ngaihdan in an loh vanga inhnial kan ni si a) thil chiang tak chu mihring leh mihring ngaihdan pawh a in ang lo a nia(h) tih hi a ni ta a ni.

Chutiang vel thuartham chu kan nia keini khawvel mi hi zawng. Khawvel mi ah pawh keini tribal, um uih duh mi tlang panga bet, mahni kawtkai pelh hleka bai thak chaka rak rak mai leh sabengtung thleng hmasa ang maia hawi vual vual bak tihtur hre reng reng lo te phei hi chuan ‘vai’ kan tih mai ho te hi ngaihdan hrang hrang hmang hian kan teh zung zung tawh mai a ni. Hengah te hlei hlei hian a nia mahni leh mahni ngaihdan te hi a inpersan theih thin ni.

Hmel anpui an vang telh telh a, hmuh ngai loh an pung tulh tulh a; Bum tum hmel an pu hru a, an nui ang sun sun a. Hetiang huna kan ngaihdan hi chuan vai chu sual tak, mi bum hlum thak pawh duh tur hmuh khan kan hmu zui mai a. Kal hmain chhungte’n ‘zu fimkhur hle ang che, vai chu an sual a nia’ an lo ti bawk nen, vai huat a zual duh ngei mai.

Chutah kan han tei kan han tei a, vai kan tih te nen kan inpelh kan inpelh hnu chuan rin angin min bum hlumin min kuk thlu mai bik si lo; Chu a chhapah tawng thiamloh leh mawl vangin han vin nghek nghek thin mah ila an nui ang ver ver a. Chhungte’n, ‘vai an sual’, tia min lo hrilh te chu an hriatchian loh vangah kan ruat tan a. Mizo chauh neih tur emaw kan lo tih tlawmngaihna te chu a nei tha tha an lo niin, Mizopuite’n min puih peih miahloh na turah min puiin min chhawk a, nuih lah an theihnghilh ngai si lo. Hemi hunah meuh hi chuan vai hi rin ang em em in an lo sual lo, tih hi kan hrechhuak(?) a, kan ngaihdan kan thlak ta a ni.

Vairam private company, abikin Call Centre vela thawk (tantir) reng reng hian an pute felzia hi an hmuchhuak(?) in an sawi bang theilo thin. Vai sawichhe ber pawhin, ‘Company dang ang a ni lo, anni hi chu an fel lutuk’ an ti deuh hmen thin.

Khimi chinah khian tawp mai se kan hlim tlangin kan khawvel (keimahni khawvel) hi a va nuam reuh dawn tak; Mahse- ‘thih chu ka hreh in ka lungngai lo; Mahse ruaka ka kal tur hian min ti hrehin ka lungngai’ tih hla ang khan vanram kai te chu chak vek mah i la, kan khawvel  hun hi tawp turin kan la duh si lo a, chu hun chuan kan ngaidan (keimahni ngei ngaihdan) te pawh a rawn thlak leh thin a nih si reuh hi.

Thil huatthlala an sawi hre tawk velin an tawng kan hre chho a, an laka thinchhe tawk velin kan lo tlangnel ve tawh bawk nen, tualthu a chhe chho ta zeuh zeuh mai. Korean emaw, khawilai foreigner kan ngaihsan deuh emaw hmuhin min hmu ni a  kan hriat lai khan ‘nepali’ tiin min lo hmusit em em mai si. ‘Ooo kanchhi/kanchha’ tih nazawng phei chu huat sen pawh a ni ta lo zawk. Min nuih ver ver a, hlim hmel min hmuh emaw kan tih te kha min hmuhsit nuihsawhna hmel a ni tih te han hmuhthiam hnu phei chuan nuih let an har tan.

Bazar chhuah nikhuaa dawr ngaktu hawihhawm em em mai ‘boss’ ti ngata min lo ko a, min lo nuih var var thin te kha kan thenawmah an han tang chiah mai chu kan in boss lo chiang thin ngei mai. Kan ram a ni lo a, kan tawrh hrih a ngai a nih hi, engang pawhin min ti se ti let lo ang u, tih vel chu kan inhnemna a ni ta ber hrih e, (hrih e)!

Sikulpui kawn velah  intawk thut i la engtinmah kan tih loh pawha tlanchhe nghal vawn vawn duh tur khawpa  inlaichinna engemaw min lo neihpui tawhtu te hi vai kan tih zingah hian an kat sep sep ta mai. In bum tih vel leh phakar in chhuahkhum tih vel hi chu thluak hmanga in beihna a nia, kan ti let ve thei vek a. Tisa(?) taka inbeihna(min beihna a ni zawk awm e) tih let ve rem thin si lo hi a na thin ber e. Hemi ka ngaihtuah lai hian Mizoram vai ho hian ka rilru ang hi an pu ve a ngem aw, tih ka ngaihtuah thleng pha ve tho. Mahse ka ziahsak lo ang, an duh leh hetiang thu ropui hi ziah han tum ve chhin se a ni mai.

Tuna ka ngaihdan ah chuan(ka ngaihdan ti mai lo a, tuna ka ngaihdan ka’n tih tak duai nachhan pawh hi hun vang a ni. Tunah ka ngaihdan hi nakin zela ka ngaihdan nen in ang leh tak maw)- vai hi hriatchian lohin an sual hmel a, hriatchianin(?) an lo fel reuh viau a, hriatchian tulh tulh in(?) an sual tulh tulh tih hi a ni.

He ka ngaihdan hi hmanzana kan inluahna te’n min vuaka a zan azana min hnawhchhuah an tum vanga nei ta ka ni lo a (kan landlord-te nena kan chanchin pawh hi a bu a ziah tham a awm, te han ti i la a ropui hmel deuh ang. Ziah tak tak phei chu a awm lem lo ang a). Hnathawk thenkhatin a hma lawka an fak em em an pute, ‘awi a lo sual rapthlak, phakar lutuk hur bawk si’, an tih ka lo hriat ve fo thin vang pawh a ni daih mahna.

Engpawh nise mihring tungchhoa kal, rilru pangngai pu kan nih chuan ngaihdan engemaw chu kan nei vek mai a. Thenkhat erawhchu (keimah tiamin) mahni ngaihdan sahuai thing vawn tlut mai, thil dik leh dik lo pawh hmu fiah theilo leka an ngaihdanin a hruai nasat hi an awm ve thin a, hetiang mi tan hi chuan insiamthat a har reng a ni.

Kan sawi tawh angin hun her zel hian thil nihdan leh nihphungte a thlak zel a, kan ngaihdan te pawh hi a inthlak ve fo thin a ni. Chutih rual chuan luangthli chhem nghin ang mai a mi awnna lam lama awn ve dual dual ringawt erawh a felin a him lo ang. Rilru fim taka a thatna leh thatlohna a dikna leh diklohna chik hnuah mahniin mahni ngaihdan chu siam tur a ni, tih hi (tuna) ka ngaihdan a ni.

Note: vai chungchang ka ziah khi ngaihdan inthlak theih dan tichiang tur atana ka tih a ni. Vai haw ta viauah min ngai lo u la, haw lo viauah pawh min ngaih suh u- jai hind.!!