ZIAKA

            ‘Kutdawh khawlaia mu’ kan tih ang chi hi a ni a, a thawmhnaw bal beh tak nen kawngkama a mutbu bal leh pawr taka inchap nuaih bulah a thu thin. A sam tuak vo tawh chu a phengin a thur hle a, a hmui hmulte pawh a tuak fur mai. Hetia han sawi mai chuan Mark Twain te, Albert Einstein te pawh a an duh hmel viau a; mahse a takah chuan chutiang lam hmel reng reng chu a pu lo. Chu chu Ziaka chu a ni.

                Ka vawi khat hmuhna ah chuan mak ti angreng takin ka thlir liam a, ka rilruin ka nui deuh sak nghe nghe. Ka vawi hnih hmuhna ah chuan mak ka ti tawh hle a, bus atangin ka hawi let a, a lan phak loh hnu thlengin ka thlir let vawng vawng a, ka ngaihtuah zui nasa hle bawk. A vawi thumnaah chuan motor atanga chhuk thlain ka va pawh ta hial a- Ziaka chu.

                ‘Kutdawh kawngsira mu’ ka han ti tak na a, kut a dawh lai awm ka hmu ngai lo a, kut dawh turin a innghahna hmun chu kea mi an kal tam lohna lai tak a ni bawk si. A hmel leh a incheinaah chuan kutdawh, mi ang manglo vak rawlai dangte nena a danglamna a awm lo. Mahse ani chuan
beisei nei zetin kawnga kalte a lo melh hru hru lo a,  a nui vun vun lo a, a phun bual bual hek lo. A thu a, lehkhaah thil a ziak melh melh reng zawk a ni. Chu chu a ni mak ka tih nachhan em em leh ka biak pawh tak hial chhan chu. A hmingah pawh Ziaka ka ti ta mai a ni.

                Ka motor chuanna atangin ka chhuk a, ka pan phei ta rawih a! A bul hnai ka thlen chuan a rawn hawi chhuak zawk a, a mitmeng chu a fiah ngang mai. A kun a, a thil ziah chu a chhunzawm leh a, intih nelawm tum tak, nui deuh sang hian ‘thik he dada?’ ka’n ti mawl ve tawp a, min chhang lo. Uluk hmel fein a thil ziah lai chu a chhunzawm mawlh mawlh a, e’nge a ziah tih erawh ka hmu thei lo. Ziaka chuan engemaw chu a ziak a ni.

                Mi lian leh mi te kan inthliar dan hi kan inbiangbiak danah hian a lang awlsam hle awm e. Kan tum vang leh kan duh em em vang pawh ni loin keimahnia keimahni avang zawk hian chu chu a lo langchhuak a, mi tha leh mi chhia kan biakna aw ki leh tawngkamte hi a hrang daih thin a lo ni. Chu thil chu Ziaka hnena ‘Kya likha he?’ ka va tih zawh rual deuhthawin ka ngaihtuahna ah a rawn lut nghal zawr zawr mai.

                Mi pangngai leh inchei fai tak emawin kawngsirah thil lo ziak malh malh ta se la, e’nge a ziah tih va zawh kha thil mawi a ni lem lo ang a, ngaih loh lamah lo ngaiin ‘ka duh duh ka ziak ang’ pawh a lo ti maithei a; nia tuma’n a zawh pawh kan zawt kher lo bawk ang. Mahse mak ti a ka lo thlir liam thin avang leh ka hriat chak em vang te, ka hriat miah loh laia keimaha keimah awmin chu mihring chu a lo zuam ve ngawt avang tein tawngkam mawi a nih leh nih loh pawh ngaihtuah hman lem loin ‘kya likha he?’ tiin ka’n zawt leh pawp mai a- Ziaka chu.

                ‘Tun hma chuan College pakhatah lecturer niin Political Science a zirtir thin a, a subject-ah chuan a tuiin naupang zirtir pawh a thiam hle a, a zirlai naupangte pawhin a class chu nuam an ti thin viau awm e. Chutia nuam ti taka zirtir hna a thawh lai chuan vawi khat chu a subject nena inkaihhnawih tho, sawrkar kalphunga thil fel lo engemaw a sawi ri tel zauh a, a zirlaite zingah lah sawrkar lam thlawptu an lo awm ve tho nen a boruak chu a beisei aiin a thawk na a, langsar lo zet, na zet siin a chungah rorelna ruk deuh reuh lekkawh a ni a, a in leh lo a chan a, rei tak a tan bo hnu ah a chhungte a pawh leh chuan an nunna  thlengin a tawrh phah  ang tih a hlauh avangin helai kawngsira hringnun chhiar hi a thlang ta mai a ni,’ tih lampang emaw chanchin pui angreng tak a lo neih ruk reng ka rin ruk deuh vanga bel chiang chak tlat chu ka ni bawk a- Ziaka chu.

                Kan inkawm tam lo hle mai, ka vai tawng thiam chhun chhumbung zet zetin ka bia a, a khat tawkin a rawn hawi chhuak a, a bak zawngah chuan kun chungin thil a ziak mawlh mawlh a, a thil ziah en chian tum a ka zu bih hnaih deuh lahin mawihnai angreng zet hian hmuh theih loh turin a thup thiam riau lehnghal a, Ziaka chuan thu nge milem a ziah pawh ka hre ta chuang lo.

                Rilru khingbai ang reng tak si, ‘engmah tak tak a ziak lo ang a..’ ti a inhnem lui deuh chungin ka kalsan ta ringawt a. Chutiang khatiang chu a lo ni mai ang a, tih vel erawh chuan ka ngaihtuah zui rei angreng viau mai. A mut thinna kawngah chuan nitin kan tlan tlang a, mahse kan chuanna lirthei vang te, lirthei dangin min hliah vang emawte pawh a ni ang Ziaka chu ka hmu leh ta lawk lo. Hun engemawchen ka hmuh loh hnuin ka hmu leh ta- Ziak thina chu.

                Hawkdak viau lo ila chuan Ziaka ka hmu tawh ngai dawn lo tihna a lo ni reng mai! Traffic jam a kan din laiin kawngsira pungkawm deuh let let hi ka zu hmu a, lirthei danga chuangte pawh chu an hawithla ha ha hlawm a, chutah a kiltute zing ami tu emawin ‘morgya morgya’ a ti ri ka hriat chuan ka harh zawk mai- Ziaka a thi.

                Hmanhmawh tawkin ka chhuk a, e’nge ka va tih ber dawn pawh hre chuang loin ka pan phei ruak ruak a. Ziaka chu a mut bu ve ah chuan a lo mu bem a, nunna a nei tawh lo. A mit erawh chu a la meng fiah kak reng mai. Tihngaihna vak hre loa kan thlir reng lai chuan police an lo thleng a, dimlo zeta min rawn vaikiangin, Ziaka ruang chu an rawn senghawi vel a, ka lo en uluk ngang mai. A ruang an hlang sawn a, a mutbu vel an hai leh vel chuan lehkhabu chhah ve tak pathum vel leh paper tla hlang engemawzat hi a lo inthuah urh a, chu chu Ziaka ziah thinte chu a ni ngei mai.

                A haichhuaktu pawh chuan mak ti hmel hi a han pu zawk a, lehkhabu pakhat chu a han keu thuak thuak a, helhhawlh fe in ka lo thlir ve reng a, mahse hriatthiam ka nei lo, Bengali vekin a lo ziak a ni. Chu thil inziak ka hriat chakna chuan min tur na teh e; mahse tihngaihna a awm si lo. Ziaka khan e’nge a ziah thin ang le? Ka va biak pawh laia a ziah mawlh mawlhte khan min lo ziak tel ve reng ang em le? Hun reilote atanga ka hmuh, ka rilru luah em em tu khan ka rilru a la luah nasa ta deuh deuh hrih dawn a nih hmel. Topsia kaltlang ni khuain a hmel hmuh tur a awm tawhlo tur chu a khawharthlak ve ruai dawn a ni- Ziaka kha Ziak thina a lo ni ta si a.

Ruang senghawitute an kal liam dawn chuan Ziaka lehkhabu vel pawm bawr teuhtu hnenah chuan uluk taka a thil ziah vel chu chhiar tura ka duh thu leh engemaw thil pawimawh tak an hmuhchhuah ngei ka rin thu chu hrilh ngei thain ka hria a, lehkhabu chu kawh pahin ‘thik se dekhaw’ ka ti ta a.