LALPAA INNGHAH

 (Bible chhiar tur-Sam 37:5- ‘I awm dan tur chu Lalpa chungah nghat la, Amah chu ring la, Ama’n a ti vek ang.)

‘Lalpaa inngah’ awmzia leh Lalpaa innghatte awm dan-

Inpumpekna, tluk luhna: Lalpaa innghatte chuan an zawng zawng Lalpaah pein an inpumpek a, Amah ah an tlu lut ṭhin. Anmahni lam duhdan aiin Pathian duh dan leh Pathian thu an nunah a lal a, an taksa, an ngaihtuahna leh thinlung zawng zawng nen Lalpaah an tluk luha, an inpumpek avangin an innghahna, an behchhan, an rinchhan chu Lalpa a lo ni tawh ṭhin. Lalpaa innghatte chu Pathian ram tana an inpumpek miau avangin Pathian ram tan ṭhahnem an ngai a, rawngbawlna lam pawh an ngaipawimawh ṭhin. Keini Pathian ringtu, Kristian intite hi Lalpaah kan innghat em? Lalpaah inpumpekin kan zawng zawng a tan kan hlan em? Kan nun dan, kan rilru leh ngaihtuahna nen lam hian Amaha ah kan pe lutin kan inpumpek em? Pathian ram zauh zelna atana kan ṭhahnemngaihna leh kan rilru put hmangte Lalpaa innghat ringtu chuan kan chhut nawn fo a ṭul khawp mai.

Lalpa Lam an en tlat: Lalpaa innghatte chuan Pathian lam an en tlat ṭhin a, khawvel thil dang leh ngaihdan dang ai chuan Pathian thu ah an innghat a, Pathian an en tlat a, Pathian thu chauh an ngaipawimawh ṭhin. Thufingte 29:25-  ah chuan ‘Midang ngaihdan pawisak luat a hlauhawm a, Lalpaa innghah erawh a him’ tih kan hmu a, Pathian thuin engtin nge

a tih, tih hi ngaipawimawh ber ila, zirtirna dik lo a darh vel chang leh thu thang mak pui puiin min den vel chang pawhin chiai loin kan awm thei ang. Ringtute hian Pathian lam ni lo, kan chhehvela thil awmte kan ena kan thlir nasat lutuk ṭhin avang hian he khawvel hian min chim pil lek lek fo a ni. Petera ngei pawh khan Isua a en tlat lai kha chuan tui chungah buai miah loin a kal thei a; amaherawhchu a chhehvela tui fawn vel a thlir chiah kha chuan tuifawnah a pil dawn ruai mai a nih kha. He khawvelah hian min chim pil thei leh min tihnawk thei thil hi  tam em em mahsela chung zawng zawng aia chak zawk, innghahna tlak Lal Isua kan en tlat chuan kan buai ngai dawn lo a ni. Pathian lam kan en tlat a, kan awmdan hi Pathian thu nen a inmil phawt chuan Lalpaah kan inghat, innghahna atana Lalpa hmangtu kan ni tih kan tilang chiang thei ang.

An rinawm/ An nghet : Lalpaa innghatte chu an rinawm a ni, ‘Mifing chuan lungpuiah in a sa a’ ruah leh tuilian a rawn thawh pawh khan a nghing lo a, nghet takin a ding thei a ni, a chhan chu a innghahna kha ṭiau dup mai mai a ni lo a, Lungpui a nih vangin a nghet a ni. Keini pawh kan ingnghahna hi Lalpa a nih takzet chuan kan nghet dawn a ni. Ringtu kan ni a, thlemna thlipui leh ruahpui hi kan velah hian a tleh vut vut reng a ni, ṭhenkhat chuan thlemna hi kan nghak hman lo lek lek a, kan lo tlu sa lo chauh ṭhin, a chang phei chuan thlemna zawk hi min thlem turin kan thlem lo chauh ṭhin a ni. Kan innghahna Lalpa a nih a, Amah ah kan rinnna kan nghah takzet chuan eng thlemna harsa leh khirh pawh tawk mah ila rinawm leh nghet takin kan ding thei ang. Thupuan bung 2:10 ah chuan ‘Thih thlengin rinawmin lo awm rawh, tichuan  nunna lallukhum ka pe ang che’ tih kan hmu a, he nunna lallukhum hmu thei tur khawpa rinawm reng tur chuan Amah kan Lalpa Isua Krista ah hian kan innghah tlat a ṭul a ni. Lalpaah hian innghat ila, a bak zawng chu Lalpain a rawn ti ve tawh ang a, nghet takin min dintir mai dawn a lo ni.

Beiseina an nei: Lalpaa innghatte chuan beiseina an nei a ni. Khawvelah beiseina nei tawh lo, innghahna nei lo, nun beidawng ṭhalai tam tak, kan ṭhiante, kan chhungte kan chan tawh. Inngahna dik loah inngah an tum ṭhin a, beisei loh tur zawk an beisei a, a tawpah an lo innghah vena kha innghahna tlak a ni leh lo tih an hrechhuak a, an beisei ve kha beisei tlak a lo ni lo tawp tihte an han hrechhuak a, hruizen an hmutai mai ṭhin a ni. Innghahna tur diktak Lalpa Isua Krista ah hian innghat ila, kan inchhir ngai lo ang a, kan innghahna hi a phet ngai lo a, beidawngin min siam ngai lo ang a, beiseina nung min neihtir reng ang, khawvelah hian miin beiseina a neih chhung chu a nung a ni. Chu nun nei tur chuan Lalpaah innghat tlat ang u.

LALPAA KAN INNGHAH CHHAN TUR : A  nih leh engvangin nge Lalpaah chuan kan lo innghah ve ringawt ang? Engvangin nge Amahah chuan kan inpumpek ang a, engvangin nge Ama lam chu kan lo en ve tlat ringawt ang a, kan lo beisei ve ringawt ang, engvangin nge a lakah chuan kan lo rinawm ve tlat ringawt ang? Lalpaa kan inngahna chhan tur pathum chiah sawi ila.

Kan chak lohna min hriatpui : Min hrethiam em em tu, chaklo thei kan ni a, chau thei kan ni a, lerh ve tak, rui chhe ve thei tak kan ni tih min hrechiang em emtu tluka kan nel tur leh innghahna tlak tur hi an awm chuang lo a ni. Hebrai 4:15- Puithiam Lalber kan chak lohnate min hriatpui theilo nei kan ni si lo; keimahni anga kawng tinrenga thlemna tawk tawh, sual erawhchu sual lo nei kan ni zawk e. A thlamuanthlak a sin, kan thlemna tawh ang zawng zawng hi a tawk ve vek tawh a, a paltlang hnu vek a ni. Min hrethiamtu neih hi a hlu hrim hrim a, a nuam hrim hrim bawk. Tute pawh hian harsatna buaina kan tawk vek ṭhin, harsatna buaina tawk thei kan ni tih chu kan hre vek; amaherawhchu mi harsatna va hriatthiampui emaw, an tawrh ang taka va tawrhpui hi kan thei lo a, kan thiam chuang lo. Ani erawh chuan min hrethiam em em a, kan lungngaihnate min tawrhpui a, kan harsatnate min hriatthiampui vek a, chuvangin innghahna tlak a ni.

Danglam ve ngai lo: Rilru thlak zung zung, ngaihdan thlak zung zung chite hi innghahna atan an tlak loh, an rinawm loh. ‘Nang chauh’ ti deuh zul ang chi, ka first love i ni, ti thei deuh zel ang chi! Lalpa hi chu chutiang a ni ve lo, chhandam leh peih lo che u, te hi ti ve se chuan kan buai viau ang, an khenbeh dawnte khan, a lo hlauhawm  em mai, ka duh leh lo, ti ta se kan buai viau ang. Mahse, a danglam ve ngai tlat lo, engmahin a thu a tidanglam lo,  tawrh phah,  thih phah hial khawpin a thu a hlen ṭhak a, chu chu innghahna atana kan hman ngamna tur chhan  a ni. I innghat ang u.

Vanram min hruai thlengtu a ni: Lalpaa kan innghah a, Amaha kan intukluh a, kan inpumpek a, kan rin tlat hian a tawpah vanramah min hruai thleng dawm. A ropui a sin. Khawvel nawmna hi nuam ve lutuk, a hlimawm ve tak tak, mahse a tawpah a nuam lo! Lalpaa kan innghah chuan, kan chhehvelah pen chakawm deuh deuhna lo awm mahse Amaha kan innghah luih tlat chuan A tawp ah tih ṭawk a awm ang a, vanram kan kai theks dawn. Chu ‘A tawp’ chu a lo thlen hun tur kan hre lo, englai pawhin a lo thleng thei, a lo thleng lawk lo thei, a pawimawh ber chu lo thleng thut pawh ni se Lalpaa lo inngah tlat, Amaha lo rinawm tlat hi a ni. Vanram min hruai thleng theitu baka inngahna tlak dang hretu leh thil danga innghat duh tlat kan lo la awm fo a nih chuan tlai chaw ei ve pawh kan phal lo ang.

KAN INNGHAH THEIH LOH ṬHINNA CHHAN : Lalpaa innghah chu a ṭha tih kan hre vek si a; amaherawhchu innghah reng hi harsa kan ti ṭhin, engvangin?

Nawmna kan thlahlel/kan hmanhmawh: Khawvel nawmna hi kan en a, kan chak ve lutuk a, kan za cheng ṭhin, nakina kan nawmna la neih tur pawh hmu hleithei loin he khawvel nawmsakna, nawmchenna hi kan hmu lian ṭhin. Mi hausa kan hmu a, sum leh pai hai lut thiam riaute kan hmu a, an nun kan hmu a, an awhawmin a chakawm ve riau si.  Nula mawngbawr nalh deuh te, tlangval piannalh deuhte kan hmu a, nawm hmel thei riau sia, Lalpaa kan inngahna hi kan thlahdul leh ṭhin. Nawmna kan thlahlelh vang hian Lalpaa innghah hi harsa kan ti ṭhin a ni. Nakinah nuam zawng zawng kan la nei vek dawn tih hriaa rinawm taka Lalpaa kan innghah hram hram a va pawimawh em.

Kan inthunun/insum thei lo: Kan sawi tawh angin, Lalpaa innghah a, Amaha awm reng chu kan duh ve ṭhin, mahse khawvel lamin min han hip a, ṭha lo zawk a ni tih hre reng mah ila kan inthunun thei tlat lo a, kan chakna in min uai thlu ṭhin a ni. Insumtheihna, mahni inthunun theihna kan mamawh em em. Galatia bung 5:23 ah insumtheihna chu thlarau rah peng pakhat a ni tih kan hmu a, chuvangin ringtu, Pathian thlarau hruaia awmte chuan he insumtheihna hi kan nei ngei tur ni pawhin a lang. Thlarau raha awm reng tur chuan Pathian chibai buk leh Amah pawla hun hman tam a pawimawh bawk. Pathian kan pawl tam phawt chuan Amah ah kan innghat nasain thlemna tawhna hun te, khawvel lam thlirna hunte kan nei tlem ang a, insum theihna pawh kan nei nasa zual ngei ang.  

(04/03/2018)