Ka thu leh hla thenkhat ka vawmkhawmna hmun a ni. I peih chuan chhiar ve ta che.

Friday 16 March 2018

KAN HIMIN KAN HLIM EM?




Vairam kan kala kan ngaihtuahnaa lo awm hmasa ber pawl ni ̕ṭhin chu ‘kan him em’ tih hi a ni fo. State zalen leh ralmuang takah lungmuang angreng tak, engvak engto loin kan awm a, chu kan tawm puk kan chhuahsan chiah chuan kan buzawla kan awm laia kan ngaihtuah ngai lem loh, ‘kan him em’ tih hi ngaihtuahnaa lo lut hmasa ber pawl leh ngaihtuah ṭul tak a lo ni ta ṭhin a ni. India ram hmun tam zawkah chuan khawi ilo vah chhuah dawn reng rengin  ‘min bum ang em’ tih hi ngaihtuahna luahtu lian ber pawl a ni fo bawk a, helai kan khawpui veah ngei pawh hian chu chuan kan rilru ngaihtuahna tam tak a luah ṭhin a, kan intih tlangnel fe a, kan intih hriatchian fe hnu, bum kan hlauh tawh loh hnu thlengin min bum min bum mai chu a nih hi.

A. KAN HIM EM? : Kan India ram chu hetiang hi a nih avangin kan ram chhuahsana state danga kan zin dawn emaw, zirna leh hnathawhna avanga kan inbenbel dawnin kan va awmna turah him taka kan awm theih dan tur hi kan ngaihtuah hmasak a ngai a ni. Chu kan him theihna atan chuan thil ṭul hrang hrang a awm thei ang a, mithiamte sawi leh ziah aṭang ni lem lo, mikhual chinchang hrelo vak vel leh bazara vaihoin an bumte ti ti te, zirlai leh hnathawk awm ṭha duh vak lo, an ṭhenawm khawvengte nena intibuaite hnen aṭanga ka hriatte leh an inluahna aṭanga hnawhchhuah tawkte
titi vel aṭangin ‘kan him em tih leh engtin nge vairamah kan him theih ang’ tih vel tlemte sawi kan tum dawn a ni.

1) Awmna hmuna mite hriatchian: Kan zin chhuak dawn emaw, kan awm chhuak dawn emaw a nih chuan kan va zinna tur leh kan va awmna tur kan hriatchian hma a pawimawh hle. A hmunhmate chu kan hrechiang vat thei lo a ni maithei, a pawimawh ber pakhat chu kan awmna ram mite mizia leh tihphung hi rang taka kan hriat a pawimawh hle. He tihdan phung inhriatsak tawn lohna leh inzahsak tawn lohna avang hian buaina tam tak a chhuak thei a ni.  Inluaha khawsate tan Mizoram lama kan tih anga in lama inlenpawh hut hut leh ṭhenawm khawvengte hriat khawpa rik deuh dur durte an hrethiam ve vak lo a, mipa leh hmeichhia kan inkawm a, kan inkalpawh ṭhinte phei chu an hrethiam lo hle, an hrethiam lo a ni tih kan hriatthiam a, kan insiamrem thiam a pawimawh. Hostel leh PG vela khawsate tan hnamdang, sakhaw dang biate nen kan awmho ṭhin avangin sakhaw inzahsaktawnte pawh kan zir a ngai hle a ni.

Tuna kan awmna khawpui neitu leh luahtu Bengali ho hi hnam upa leh fing hmasa an ni a, an lo ṭhan hnan leh an lo fin hnan tawh a nih avangin meng leh menga inbumna kan tawk tam angreng fu a nih hi, hemi kawngah hian kan men ve deuh kar a, kan fimkhur ve deuh chu a ngai. Amaherawhchu Bengali ho hi buaina, a bikin kut inthlaka han intihbuaina lamah hian an fihlim angreng hle a, Mizoin vai intibuai kan sawi ṭhin ang deuhin an han inhau vak a, kut erawh an inthlak hreh hle a, kutthlak pawh an duh loin an la na hle, chuvangin han inhnialpui leh han intihthiam lohpui kan neih pawhin kut thawh loh hram tum tur a ni. Hnam zau angreng tak an ni a, sakhaw hrang hrang leh hnam hrang hrang zalen takin kan awm a, chibing inthliarna avanga harsatna pawh India ram state dang aiin kan tuar nep fe a ni. Puja leh Eid te pui tak takin an lawm bakah Christmas-ah te pawh a thlengtu branch ang maiin an khawlai leh bazaar velte an chei nasa thei hle a nih hi. A tawi zawngin he khawpuiah hian nundan phung pangngai taka kan khawsak chuan kan him tawk hle a ni.
2) Ṭawng thiam : Buaina tam tak pumpelh a, bumna tam tak bum let tur chuan khawtual mite nen kan inbiak pawh tawn theih a ngai a ni. Kan tawn leh dawr ṭhin tam zawkte’n Sap ṭawng an thiam loh avangin an thiam zawng vai ṭawng hi engemawchen chu kan hriat ve a ngai a ni. Ṭawng inhriattawn loh vang hian inhauhna leh intihbuaina a chhuak fo a ni. Vawi khat chu pawisa nawi kan neih loh vangin kan taxi driver-in, “cheng hnih chu min pe lo mai rawh u, ka tlawm mai ang che u,” a ti a, keini ṭawng thiam chiang lo ta chuan min bum turah kan han ngai nghal a, kan ṭhianpa chuan vin tawka ‘KYA’ tih pahin a’n melhrum nghal mai a, kan zinga ṭawng thiamin a’n sawifiah a, buai loin kan chhuak thei hram a ni. Hetiang hian ṭawng inhriatpawh loh vangin buaina tam tak a awm thei a, a pumpelhna atan an ṭawng kan zir ve a ngai.

3)  Ṭit lutuk loh tur : Tam tak vairama vakchhuak hi chu kan ṭi leh lutuk a, vai zawng zawng hi min bum tum vek emaw kan ti ṭhin. Mikhual hnen aṭanga kan zawhna tawn tam ber pawh ‘taxi hmang ta ila min bum ang em’ tih hi a ni fo. Taxi pangngai hmanga tlawm zawka kal ai chuan Mizoram House behchhan private car hmanga a man let aia tam chawia chhuahvah an thlang fo mai. Mahni inrintawk lo deuh hawiher chu vaiho pawhin an lo hre khawp ni tur a ni, an bum leh nge nge ṭhin bawk. Kan chhuahvah ṭhan lohna lama kan kal dawn a nih pawhin mahni inringtawk takin, saw sawn min bum mai ang a, tih mena menga ṭi deuha hawi zuk zuk loin hawi deuh vah ila min bum tum sa pawhin min bum hreh deuh mahna.

He khawpuiah hian himna turin thil tam tak tih a ngai lo a, awm dan phung pangngaia awm a tawk, him loa tawhsual tawk tur hian thil tam tak tih a ngai zawk. Himna lamah chuan heti chinah hian rek bung ila  a ṭula kan editor te’n rem an tih leh issue dangah kan la belh dawn nia.

B. KAN HLIM DAN A HIM EM: Mahni inchhung chhuahsana kan han awm hran hian khawhar lunglenna leh zalen leh thawl deuh huaia inhriatnain min han bawh pawlh a, kan khawharna leh lunglenna tireh tura kan hun hman danin kan hmalam hun thui tak a hril  ṭhin.

Mizote hi inhmukhawm tel tel, inpawl khawm tel tel hnam kan ni a, vairama kan awm pawhin kan inhlawmkhawm thuai ṭhin. Chutiang chuan mi tam tak chuan lehkha zir tur emaw, hnathawk tura vairam khawpui danga kan awm pawhin Mizo welfare leh Mizo inkhawmnate kan bel thuai ṭhin. Hetiang mi, khawtlang leh kohhran bela nunphung pangngai taka nungte hian mahni ram leh chhungkua ngaia lunglen karah pawh kan awmna hmunah Mizo khawtlang avangin hlim takin hun kan hmang ve thei ṭhin. Chutianga Mizo khawtlang ngheng tlata hlimna chu a him a, a tlo bawk.

Ṭhenkhat chuan lunglen hnemna tur dang kan dap vat a, helai khawpuiahte chuan chu’ng thil mai maite chu a lo tam ropui si a, mahni ram ngai lo lek leh chhungte hriatpui hlauhawm khawpin kan lo khawsa nuamin kan lo hlim ta mai ṭhin a, mahse kan hlimna chhar chhuah chuan he khawpuia Mizo khawtlang hi a nghen ve tlat loh avangin a him lo a, keimahni tan mai ni lo, a Mizo khawtlang ngei tan pawha him lo khawpte hian kan lo hlim uchuak ta ṭhin a, heihi a pawi hle a ni.

Khawi hmunah pawh khawsain cheng ila keimahni leh kan ram kan hnam himna leh hlima hi kan ngaihtuah tel fo  ṭhin dawn nia.

ahooma  
Kalkata- 24/11/17   

(Calcutta Mizo Welfare chanchinbu 'KALKATA' a chhuah atana ka ziah hi tidanglam loin ka'n dah ve mai mai ang e.)

No comments:

Post a Comment

KRISMAS HLAWHTLING

Short Sermon te, Sermon te Christmas thuchah hrim hrim bakah ṭhalaite chuan Christmas a lo hnaih hian bonus kan dawng ṭhin. Zilhna leh fuihn...